ANCT-TL Rekomenda Ba Governu Hasa’e Taxa Tabaku Iha Timor-Leste

Dili, 25 Marsu 2025 (Média Democracia) – Aliansa Nasional Kontrola Tabaku, Timor Leste (ANCT-TL), rekomenda ba Ministeriu Saude no Ministeriu Komersiu Industria, atu hasa’e taxa tabaku iha Timor-Leste, atu nune’e reduz ba sira ne’ebé uzu tabaku.

Diretór Ezekutivu ANCT-TL Sanchio Fernandez hateten, Ministeriu relevante sira presiza tu’ur hamutuk hodi diskusaun ba presu tabaku iha rai-laran. Tanba ne’e ba implementador sira presiza halo inspensaun ka fiskalizasaun ba regulamentu atu nune’e bainhira loja sira ne’ebé fa’an sigaru kontra lei, nune’e sei aplika penalidade artigu 26.

Ha’u husu ba Ministeriu sira, atu tu’ur hamutuk hodi deside presu minimu ba tabaku no ami sosiedade sivil rekomenda karik di’ak liu minimal $5 dolar, maibé ida ne’e de’it la to’o. presiza ajente implementador tabaku sira tenke halo inspensaun bebeik, halo fiskalizasaun regularmente no bainhira hetan loja ruma ka superfisial komersial ruma hodi bele kontra lei ne’e, bele aplika penalidade klima tuir artigu 26 iha dekretu lei.” Sanchio Fernandez informa ba jornalista sira iha hotel Timor.

Nia relata, folin tabaku baratu ne’e, tuir lolos labarik sira ho idade 17, ne’e proibidu atu fa’an no atu sosa tabaku, maibé to’o agora lei ne’e seidauk implementa ho di’ak.

Kauza ida mak ne’e, folin tabaku baratu, tuir lei loloos mós labarik sira ne’ebé idade 17 mai kraik ne’e proibidu fa’an tabaku no atu sosa tabaku, maibé to’o agora lei ne’e mós seidauk implementa ho di’ak, entaun ami hanoin katak importante tebes-tebes atu implementa, nune’e la bele fa’an rahun iha loja ka kios sira, labele fa’an mós ba labarik menoridade no menoridade mos la fa’an tabaku” Nia hato’o

Nia husu ba governu atu sosializa lei ne’e ho kle’an no klaru ba vendedor tabaku no publiku sira atu bele hatene regras ne’ebé bandu sira, atu nune’e sira la bele kontra.

Nia afirma, tuir demografiku tinan 2016 ne’e husi Munisipiu haat (4) mak sai numeru aas hanesan Munisipiu Ermera, Oecusse, Ainaro no Dili mak fuma aas liu duke Munisipiu sira seluk. Husi Munisipiu haat ne’e ho nia pursentu kuaze 70% ba leten.

Demografiku ne’e hatudu katak husi idade 15-49 kontinua fuma, tanba fasil tebes sira atu asesu ho liberdade, ita hatene katak tabaku ne’e fa’an iha fatin barak los, iha lei ne’e hateten labele fa’an rahun maibé agora sei fa’an rahun nafatin, entaun ida ne’e fasil ba foinsa’e sira atu hola ho osan 0,25 no 0,10 sentavus, entaun fasil ba sira atu sosa.” Nia alerta

Nia esplika, tabaku iha Timor folin baratu liu no tuir loloos husi dekretu Lei númeru, 14/2016 ne’e Ministériu Komersiu Industria, Ministeriu Finansas no Ministeriu Saude sira presiza halo despaixu interministeriais ida atu deside presu minimu ba tabaku.

Reportajen : Nélia

Foto : Nélia

Tinggalkan Balasan

Alamat email Anda tidak akan dipublikasikan. Ruas yang wajib ditandai *