Dili, 08 Jullu 2025 (Média Democracia) –Autoridade Protesaun Civil (APC) liuhusi ekipa Xefe Seksaun no Komunikasaun relata dadus semanal kona-ba akontesimentu dezastre naturais iha Timor-Leste, durante semana rua nia laran, konferénsia ne’e hala’o iha salaun APC Caicoli Dili, Segunda semana ne’e.
Xefe Seksaun Komunikasaun (XSK), Genoveva Fernandes Almeida, informa iha loron 23 fulan Juñu to’o loron 30 fulan juñu tinan ne’e, iha semana ida nia laran iha Timor-Leste normal akontese tipu dezastre mak CNOPC APC rejistu numeru ema afetadu hamutuk sia nulu-resi-lima (95) akontese iha Munisípiu lima ho dezastre ne’ebé diferente.
“Durante akontesementu dezastre iha Munisípiu lima, APC registu ema mate 1, uma estragu hamutuk 20, anin sobu hamutuk 9, rai halai 10, ahi-han uma 1 priense kriteria 13, apoiu emerjensia 8, numeru ema afetadu 95 no ema evakua hamutuk 34, afetadu maka’as liu iha Munisípiu Baucau, Bobonaro, Covalima, Ermera, Lautem no RAEOA.’’ Dehan Xefe Seksaun Komunikasaun (XSK), Genoveva Fernandes Almeida
Nia hatutan durante semana ida nia laran iha Munisípiu neen ne’ebé hetan estragus hanesan Munisipiu Baucau, Postu Baguia, Suku Samalri, Aldeia Daraloi leten, iha loron 06/06/2025 Akontese rai halai estraga komunidade nia uma ida ne’ebé hetan aat total. Aleinde ne’e iha Munisípiu Bobonaro Postu Maliana Suku Ritabou Aldeia Daitete iha loron 27/06/2025 akontese anin boot sobu komunidade nia uma rua, iha Postu Cailaco Suku Goulolo Aldeia Suri ubu, iha loron 28/06/2025 akontese ahi-han komunidade nia uma ida la salva.
“Iha Munisípiu Covalima Postu Maucatar Suku Bele Kasak Aldeia Loloba iha loron 18/06/2025 akontese rai halai uma komunidade nia hamutuk 8 ho kondisaun aat total no Aldeia lla iha loron 18/06/2025 akontese rai halai komunidade nia uma ida. Postu Suai Suku Suai Loro Aldeia Suai Loro, iha loron 29/06/2025 akontese Lafaek tata vitima João de Jesus bainhira halo atividade kail iha lagoa Laen tolu.” Dehan nia
Nia afirma iha Munisípiu Ermera Postu Atsabe Suku Laulara Aldeia Ervilhat iha loron 26/06/2925 akontese anin sobu komunidade nia uma 1, apoiu de’it emerjensia. Iha Munisípiu Lautem Postu Iliomar suku Iliomar 1 Aldeia Vatamar iha loron 19/06/2025, akontese anin sobu komunidade nia uma 1, la priense kriteria apoiu de’it emerjensia. Iha Sub Rejiaun Pante Makasar Suku Taiboko Aldeia Ulas iha loron 20/06/2025, anin sobu uma rua, latama kriteria apoiu de’it emerjensia, iha Suku Costa Aldeia Sanane iha loron 27/06/2025, anin sobu komunidade uma rua apoiu de’it emerjensia.
Iha semana daruak nian husi loron 30 fulan Juñu to’o 07 fulan Jullu 2025 dezastre ho tipu diferente hanesan ema mate 1, uma estragu hamutuk 32, anin sobu uma 38, rai halai uma 2, ahi-han uma 2, priense kriteria 32, apoiu emerjensia 12, numeru ema afetadu 254, dadus hirak ne’e akontese dezastre iha semana daruak nian.
“Durante dezastre ne’ebé akontese iha semana daruak nian iha Munisípiu 8 inklui REAOA, hanesan iha Munsípiu anin sobu uma 7, Munisípiu Baucau anin sobu uma 9, Munisípiu Bobonaro ema mate 1, anin sobu uma rua no ahi-han uma 1, Munisípiu Dili anin sobu uma 4, Munisípiu Ermera anin sobu uma 1, rai halai uma 1 no ahi-han uma 1, Munisípiu Lautem anin sobu uma 4, rai halai uma 1, Munisípiu Manatutu anin sobu uma 7, rai halai uma 1, Munisípiu Manufahi anin sobu uma 1, Sub Rejiaun RAEOA anin sobu uma 3.” Nia haktuir
Nia afirma iha Munisípiu Bobonaro Suku Tapo memo Aldeia Pip galag2 iha loron 27/06/2025 anin sobu komunidade nia uma rua. Postu Lolotoe Suku Zildapil Aldeia Zildapil, iha loron 03/07/2025 akontese ahi-han kumunidade nia uma kategoria aat kaman. Postu Atabae Suku Hataz Aldeia Bloi iha loron 04/07/2025, akontese vitima ida monu husi Akadiru leten mate fatin
“Iha Munisípiu Dili Postu Cristo Rei Suku Hera iha loron 28/07/2025 anin sobu uma 1, iha mós Aldeia Hali dolar iha loron 01/07/2025, anin sobu uma 1, iha Suku Camea Aldeia Caisabe iha loron, 04/07/2025, akontese anin sobu uma 1, iha Postu Vera Cruz Coalau I, iha loron 29/06/2025, anin sobu komunidade uma ida.” Nia relata
Nia informa iha Munisípiu Aileu Postu Remixio suku asumanu iha loron 26 akontese anin sobu uma 1, Iha Suku Karahili Aldeia Sumi no Karimou iha loron 26 no 29 akontese anin sobu uma tolu. Iha Suku Tulatakeu Aldeia Samalete anin boot sobu uma rua. Iha postu Aileu Suku Seloi Kraik Aldeia Tabulasi anin sobu ida kategoria aat kaman
“Iha munisípiu Baucau Postu Quelicai suku Lacoliu Aldeia Macabubu akontese anin sobu uma ida, iha Suku Maluro Aldeia Warobo akontese anin sobu uma ida, iha Aldeia Loilubu akontese anin sobu uma ida, Suku Waitame Aldeia Kuku lai akontese anin sobu uma ida, Suku Abafala Aldeia Assa Loqui, akontese anin sobu uma ida, Suku Baulale Aldeia Osso Mesa akontese anin sobu uma rua, Suku Ataka Aldeia Uligata akontese anin sobu uma ida . iha Postu Venilale Suku Bado Ho’o Aldeia Uaicana akontese anin sobu uma ida.” Nia subliña
Nia relata iha sub Rejiaun Pante Makasar iha Suku Taiboco Aldeia Maguelab, akontese anin sobu komunidade nia uma ida kategoria aat kaman. Iha Aldeia Ulas akontese anin sobu uma ida aat kaman no iha Suku Bobometo Aldeia Quibiselo akontese anin sobu uma ida aat kaman. Dadus hirak ne’e APC rekolla iha semana rua nia laran
Esplika liután vitima ba dezastre naturais sira oras ne’e hetan ona apoiu emerjensia husi komandu APC ho parseriu relevante sira iha Munisipiu ida-dak apoiu ai-han no la’os ai-han no komandu operasional autoridade protesaun sivil iha Munisípiu hamutuk ho ekipa konjunta sei kontinua halo levantamentu dadus ba uma-ka’in ne’ebé hetan estragus makas nune’e bele hetan apoiu husi governu.
Reportajen : Nelfiano
Foto : Nelfiano

