E-UNTL Fakuldade FCSP Realiza Komunikadu Imprensa Deskonfia ho Aktus Asédiu Seksual husi Dosenti Balun iha Departamentu PP

Dili, 06 Outubru 2025 (Média Democracia) – Estudante UNTL Fakuldade Ciensia Sosiais e Polítika FCSP Departamento Polítika Publika husu atu Demite professor MB husi nia kargu Dosente permanente iha Departamentu Políticas Públicas UNTL deskonfia sai predator ba asediu seksual hasoru estudante feto sira.

Iha komunikadu ne’ebé hato’o husi Porta-voz Jose Alexandre, Universidade Nasionál Timor Lorosa’e nu’udar instituisaun estadu ne’ebé sai hanesan espasu ba estuda, peskiza no dedikasaun komunitária, hodi dezenvolve siénsia, teknolojia no kultura iha Timor-Leste.

“Nune’e UNTL tenke promove ambiente ida ne’ebé seguru, inkluzivu no ekuitativu, la iha toleránsia ba deskriminasaun no violénsia ho forma oioin kontra direitu ema nian, liu-liu violénsia bazeia ba jéneru, violasaun sexuál, asédiu sexuál hasoru estudante feto sira.” Dehan Porta-voz Jose Alexandre

Portavoz hatutan, Universidade Nasionál Timor Lorosa’e, Fakuldade Siénsia Sosiais e politikas, Departamentu Polítikas Públikas, estudante feto sira hetan asédiu sexuál husi dosente, ne’ebé hatu’un sira-nia dignidade, la sente seguru iha prosesu aprendizajen no balun lakon nia estudu.

“Tanba ne’e, Ami alumni no estudantes ativu sira husi Departamentu Polítikas Públikas, lamenta ho aktus neʼebé halo husi Dosente ho naran inisial MFB ho estatutu funsionáriu permanente ne’ebé uza nia poder ho modu oioin atu hetan benifisiu sexual ba nia-an-rasik.” Hatutan Porta-voz Jose Alexandre

Portavoz afirma, Dosente MFB dalabarak ona halo asédiu sexuál hasoru estudante sira iha Departamentu Polítikas Públikas, liuhusi meius komunikasaun sira hanesan Whatshapp no kontaktu diretemente ho forma eskrita no verbal, fó komentáriu ba atributu fisiku, obriga estudante manda fotografia.

“Ho aktus dosente nian iha leten mak ami estudante ativu no alumni husu atu, Demite imediatamente husi nia kargu nu’udar Dosente, Husu Universidade atu prosesa tuir dalan legal. Ami fó ultimatu loron tolu hahu husi loron ohin to’o loron 8 fulan outubru tinan 2025, Wainhira Universidade la foti medida imediata ba ezijénsia neʼebé temi iha leten mak ami estudante Departamento Polítikas públika sei blokei Departemtu to’o hetan desizasaun.” Afirma Porta-voz

Iha sorin seluk Estudante UNTL Fakuldade Ciensia Sosiais e Polítika FCSP Departamentu Polítika Publika ne’ebé sai hanesan sasin ba aktus predator asediu seksual ho inisial NM konta tuir katak iha tinan 2019 hahu tama ona iha Fakuldade Siensia Sosiais e Polítika FCSP iha Departamentu Polítika Publika iha durante aula ne’e prosesu hotu lao ho di’ak.

“Momentu ne’ebá ha’u nia prosesu aprendijazem lao ho di’ak hahu husi semestre 1 mai to’o 4 ne’e prosesu hotu lao ho di’ak maibé iha semestre 5 ami aula hotu ona tama ona ba ezame materia gestão dos projeto ne’ebé lori husi dosen MB ne’e atu fó ezame ami oral no ezame eskrita la iha. Momentu ezame oral ne’e ha’u seidauk partisipa iha ezame refere, tanba ezame ne’e tuir naran lista prezensa, entaun ha’u nia kolega sira ne’ebé ami turnu ida ne’e iha kolega feto balun ne’ebé hetan asediu seksual husi dosen MB ne’e rasik.” Dehan NM

Nia hatutan, iha asediu seksual ne’ebé pratika husi dosente ne’e ba kolega feto sira balun liuhusi mensajen, entaun iha momentu ne’ebá sira konta tuir, hanesan feto komesa tauk ona no iha momentu ne’ebá mós nia fila uma uma relata kedas pai dehan lakoi tuir ezame husi dosente refere.

“Ha’u relata ba ha’u nia pai dehan ha’u lakoi tuir ezame tanba ha’u tauk orsida sei mosu asediu seksual ne’ebá ha’u hanesan hau nia kolega feto sira ne’ebé liu tiha ona no iha momentu ne’ebá kedas ha’u nia pai kontaktu direta kedas ba Reitor UNTL depois kontaktu Reitor hotu, informasaun ne’e espalla ona iha kampus no ha’u mai aula partisipa masimu iha dosente MB nia aula, kuaze ha’u ativu iha aula laran iha dosente ne’e nia materia maibé lista prezensa ha’u nia naran dosente ne’e risku tiha ka hasai tiha ha’u nia naran husi lista, signifika durante ha’u mai tuir nia aula maibé ha’u falta.” Hatutan NM

Nia informa, durante mai kampus iha mós informasaun balun husi kolega sira ne’ebé dosente MB dehan ba katak nia atu mai aula to’o ferik mós valor husi dosente MB ne’e la iha, ho ida ne’e maka konsege kreditu iha dosente refere nia materia depois nafatin kontinua tuir dosente nia aula maibé lista naran la iha, no dosente refere konsidera NM falta.

“Ha’u sente la konfortavel ona ho aktu sira ne’ebé halo husi dosente ne’e mai ha’u, entaun ha’u deside halo karta transferensia ba iha Univerisdade da Paz hodi kontinua ha’u nia estudu iha UNPAZ.” Informa NM

Hatutan husi Dekanu Fakuldade Siensia Sosiais e Polítika Alarico da Costa Ximenes dehan, Infelizmente la iha koñesimentu ba iha kazu refere hanesan Dekanu lee tutan husi media sosial facebook ne’ebé seidauk iha relatoriu ida maka haruka mai iha Dekanu nia fatin, maibé hanesan Dekanu iha Fakuldade ida ne’e mós hatene informasaun lee fali liuhusi media sosial facebook.

“Hanesan ita hotu hatene katak kazu ne’e kleur ona deste 2008 mai to’o agora ne’ebé levanta ona, kazu ne’e sai ona hanesan konsumu publiku ita buka alternativu hodi bele resolve hamate kazu ne’e tuir regras ne’ebé vigora ona iha ita-nia rai no estadu de direito demokratiku no ohin hanesan Dekanu koalia ona ho portavoz estudante sira iha ha’u nia fatin ha’u husu sira atu halo pedidu hakerek kronolojia hodi submete mai Dekanu nia fatin, nune’e dekanu hakerek fila-fali karta ida hodi manda ba retor nia fatin atu nune’e bele hasai karta suspensaun ba dosente ne’ebé komete kazu refere.” Dehan Dekanu Fakuldade Siensia Sosiais e Polítika Alarico da Costa Ximenes

Dekanu informa, Fakukdade seidauk iha dadus ruma tanba ne’e hein katak sei lori ba investigasaun, nune’e bele hatene lolos kazu ne’e nia kronolojia lolos ne’ebé akontese ba iha estudante sira.

“Suspensaun ne’e ho ninian objetivu ita atu hapara atividade aprendijazem hodi nune’e bele resolve lai problema refere atu problema ne’e labele sai konsumu publiku no depois resolve hotu maka ita bele hare fila-fali tok dosente refere sei kontinua hanorin ka lae, haree ba fiar ka la fiar kazu ne akontese iha Fakuldade ha’u la iha provas ida ne’ebé indika mai, ha’u fiar ka la fiar husik ba resultadu investigasaun maka bele hatudu provas mai ha’u katak iha duni kazu ne’e iha Departamentu refere.” Informa Dekanu Fakuldade Siensia Sosiais e Polítika Alarico da Costa Ximenes

Dekanu konklui, ohin enkontru ona ho porta-voz sira no husu ona sira atu halo karta pedidu ida nomos hakerek kronolojia kona-ba kazu refere, nune’e hanesan Dekanu mós sei hakerek karta ida hodi diriji ba Reitor hodi bele haree ba kazu refere, tanba iha Universidade iha konsellu disiplinar, entaun karta ne’ebé dekanu atu manda ba tuir kronolojia pedidu hatama husi porta-voz husi vitima no sasin sira, atu reitor bele hasai despasu hodi halo investigasaun hodi bele justifika ba aktu refere no sei prosesu tuir konsellu disiplinar iha universidade nian.

Reportajen : Domingas

Foto : Domingas

Tinggalkan Balasan

Alamat email Anda tidak akan dipublikasikan. Ruas yang wajib ditandai *