Dili, 4 Jullu 2025 (Média Democracia) – Ministériu Planeamentu no Investimentu Estratéjiku (MPIE) liuhusi Sekretariadu Fundu Dezenvolvimentu Globál iha Kapitál Umanu (S-FDCH), despede tan bolseiru ba bolsa méritu hamutuk 15 kompostu husi mane hitu (7) no feto (8), ne’ebé sei aranka ba Indonesia hodi kontinua sira nia estudu iha Akademi Teknik Mesin dan Industri (ATMI) Surakarta/Solo-Indonesia.
Diretór Ezekutivu FDCH, Júlio Aparício hateten, aban bolseiru hahú aranka ba Indonézia no hein anu-letivu tuir indonéziu nian. Bolseiru sira ne’e selesionadu liuhusi teste sira hanesan, Academic potential Test, Capability Test, Basic engineering skills test, Macquarria Test no ikus liu entrevista ba kandidatu sira ne’ebé hala’o direita husi ekipa husi ATMI iha Dili, loron 22 abril 2025.
“Ha’u hakarak apela ba bolseiru nain 15 atu estuda maka’as, tanba eskola Jejuita ne’e iha regra ne’ebé rigór, tanba ne’e mak tenke esforsu hodi estuda nune’e bele termina tuir tempu ne’ebé iha.” Dehan Diretór Ezekutivu FDCH, Júlio Aparício hafoin asina termu kontratu, iha salaun Delta Nova.
Diretór Ezekutivu FDCH hatutan, orsamentu ba sira-nia dormitóriu ho nia mentór ne’e selu kuaze $250 (3 juta rupiah) kada ema ida ba fulan ida. Depois ba propinas ba kada semester ne’e rihun ida maibé ne’e FDCH selu direita ba universidade.
“Ema na’in 15 ita fó kustu de vida ne’e ita transfere osan kada fulan $262, nomos $250 resin ba instalasaun (sasán tein) nian no sira-ne’e ba foti área dezeñu mákina hanesan halo prafuzu, espelu sira.” Hatutan Diretór Ezekutivu FDCH, Júlio Aparício
Nia esplika prosesu ba selesaun dokumentu to’o ezame orál no ikus na’in 15 selesionadu.
“Ami foti mellór kualifikadu husi Munisípiu hotu-hotu. Eskola ida-ida ita hili halo selesaun hahú husi fevereiru to’o maiu, ami-nia ekipa rekolla dokumentu iha ensinu Sekundáriu Jerál ida-ida, na’in lima-lima depois ami halo selesaun maibé kritériu husi ATMI hateten, matemátika tenke valór mínimu 8.5. Entaun bainhira ami haree ida ne’e ita-nia mellór kualifikadu la to’o. Ami ko’alia ho ATMI atu hatún valór ba 8.0 iha ezame nasionál.” Esplika Diretór Ezekutivu FDCH, Júlio Aparício
Nia dehan ekipa foti dokumentu finalista ensinu Sekundáriu Jerál husi Munisípiu hotu-hotu no estudante 480 resin mak rekolla. Maibé iha na’in 50 mak priense kritériu ATMI katak matemátika tenke ho valór 8.5. Sira tuir ezame nasionál iha disiplina matemátika estudante valór la to’o 8.5 entaun FDCH konfirma ATMI atu hatun ba 8.0 nune’e na’in 50 mak prienxe.
“Husi 50 ne’e estudante 15 mak la gosta ho área ne’ebé ATMI oferese mai ita. Entaun hela na’in 35 no tuir kritériu ATMI katak ema labele iha moras hepatitis no buta warna, nune’e sira prenxe hotu no tuir teste orál no ikus na’in 15 pasa ba bolsu estudu refere.” Subliña Diretór Ezekutivu FDCH, Júlio Aparício
Ministru Planeamentu Investimentu Estratéjiku, Gastão Sousa hateten, nia parte husu bolseiru sira ne’ebé reprezenta nasaun ba eskola iha nasaun seluk, tenke foti nasaun nia naran no hatudu matenek.
“Tanba ne’e ita-boot sira tenke kompete ho ita-boot sira nia maluk sira husi nasaun seluk, nune’e ha’u dezeja ita-boot sira sai brilante iha institutu ne’ebé ita-boot sira ba eskola, susesu no rezultadu ita-boot sira nian.” Informa Diretór Ezekutivu FDCH
Governante ne’e mós husu ba inan aman sira atu nafatin fó apoiu oan sira, liuhusi orasaun no komunikasaun atu oan sira bele susesu iha sira nia estudu.
Bolseira Novenencia Apriliana da Costa Ximenes, reprezenta bolseiru na’in 15, hato’o agradesimentu profundu ba Sua Excelência Prezidente Konsellu Administrativu FDCH no membrus Konsellu Administrativu sira hotu, liuhusi Diretór Ezekutivu FDCH no Estrutura Sekretariadu FDCH nian, tanba fó ona oportunidade atu kontinua sira nia estudu iha nível internasionál.
“Ita nia investimentu iha ami, ami konsidera hanesan kuda fini ba futuru dezenvolvimentu nasionál.” Dehan Bolseira Novenencia Apriliana da Costa Ximenes
Iha momentu importante ida ne’e, bolseiru sira mós hato’o agradesimentu ba família sira, tanba domin inkondisionál no sakrifísiu nian.
“Ami rekoiñese katak ita-boot sira mak rai-fundasaun ba ami nia susesu. Ami konsidera ita-boot sira hanesan ‘Herói Deskoñesidu ka ‘Pahlawan Tanpa Jasa.” Subliña Bolseira Novenencia Apriliana da Costa Ximenes
Nia reafirma sira mós fó apresiasau ba Pusat Budaya Indonésia (PBI), tanba formasaun orientasaun ne’ebé fó durante semana rua no loron tolu, hodi prepara bolseiru sira ba adaptasaun iha ambiente foun estudu. Iha Sua Excelência no inan-aman sira nia oin, sira kompromete estuda maka’as no kumpri obrigasaun tuir kontratu ho Governu liuhusi FDCH.
Reportajen : Domingas
Foto : Domingas

