Ainaro, 22 Jullu 2025 (Média Democracia) – Instituto Nacional Kombate HIV-SIDA kontinua halo sensibilizasaun ba moras HIV-SIDA ba komunidade sira husi Suku Aituto Postu-Administrativu Maubisse, Munisipiu Ainaro kona-ba transmisaun moras HIV-SIDA ne’ebé dau-daun ne’e sa’e makas iha Timor-Leste. Atividade sensibilizasaun ne’e hala’o iha segunda feira semana ne’e iha Munisipiu Ainaro.
Tuir Prezidente Institutu Nasional Kombate HIV-SIDA (INSCIDA) Daniel Marçal Informa katak, Moras HIV-SIDA ne’e sai hela Dezafiu boot ba Dezenvolvimetu Nasional tanba moras HIV-SIDA ne’e ameasa tebes ba ema nia moris.
“Moras HIV-SIDA ne’e sai Dezafiu boot ba ema nia moris tanba ne’e iha Timor-Leste kazu ne’ebé Ministeriu Saúde (MS) fó sai rihun-rua atus-tolu resin ona, se ida ne’e mak hadaet husi relasaun sexual signifika kazu ne’e laos de’it rihun-rua atus-tolu resin, tanba sirkulasaun moras HIV-SIDA liuhusi relasaun sexual ne’e lalais demais. Tanba ne’e tenki halo sensibilizasaun ba komunidade sira atu bele halo identifikasun ba moras refere, nomos halo testu ra’an, tanba kuaze iha Timor-Leste ema ida HIV ne’e mak barak, SIDA ne’e oituan de’it tanba ne’e servisu hotu halo sensibilizasaun ba sosiedade sira oinsa atu bele prevene-aan husi moras refere.” Dehan Prezidente INSCIDA Daniel Marçal iha Suku Aituto Postu-Administrativu Munisipiu Ainaro
Nia Esplika liután katak, halo sensibilizasaun mai iha Munisipiu Ainaro ne’e tanba iha identifikasun moras HIV-SIDA 39 itál ona ne’e signifika la’os 39 Itál de’it, tanba se hada’et husi ra’an.
“Halo sensibilizasaun iha Munisipiu Ainaro ne’e tanba identifika ona komunidade balun hetan moras HIV-SIDA hamutuk 39 Itál ne’e hatudu katak makas ona, se bainhira hada’et husi ra’an ne’e halo identifikasaun lalais, maibé hada’et husi relasaun sexual ne’e bele atus-tolu resin ona. Dezafiu boot ida tan mak kona-ba aimoruk ne’ebé hetan subsidiu husi nasaun balun liuliu iha Fundu Global, se bainhira Timor-Leste la hetan ona subsidiu aimoruk antaun susar tebes ba sidadaun sira ne’ebé heta moras HIV-SIDA.” Esplika Prezidente INSCIDA Daniel Marçal
Iha sorin seluk tuir Autoridade Lokal Suku Aituto Gregorio L. Pereira deklara katak, sosializasaun ba loron ohin nian iha Suku Aituto ne’e importante tebes, tanba komunidade sira mós bele hatene oinsa atu prevene-aan husi moras HIV-SIDA.
“Ha’u agradese ba Instituto Nacional Kombate HIV-SIDA ne’ebé mai ona halo Sosializasaun moras HIV-SIDA ba Komunidade Suku Aituto no foin sa’e sira atu bele hadook-aan husi moras refere nune’e saúde di’ak nafatin, Husu mós ba komunidade sira atu aproveita oportunidade ida ne’e atu partisipa maximu iha semináriu refere hodi rona informasaun sira ne’ebé partilla husi Instituto Nacional Kombate HIV-SIDA atu nune’e ba futuru ita bele hado’ok-an husi moras HIV-SIDA iha Timor-Leste.” Dehan Autoridade Lokal Suku Aituto Gregorio L. Pereira
Nia Subliña liután katak, husu Konsellu Suku sira rona informasaun sira ne’e atu partilla ba Komunidade, Inan-Aman no foin sa’e sira atu nune’e sira bele intende didi’ak situasaun sira kona-ba moras HIV-SIDA, nune’e sira bele proteje no halo prevensaun ba moras refere tanba moras refere perigu tebes ba ema nia vida.
Reportajen : Tomás dos Santos
Foto : Tomás dos Santos