Dili, 8 Jullu 2025 (Média Democracia) – Comissão Terras Propriedades (CTP sigla portugues), ho Ministeriu Justisa (MJ) no Teknologia da Informasaun no Komunikasaun. Imprensa Públiku (TIK Timor.IP) halo lansamentu website ba Komisaun Terras Propriedades (CTP) nia hodi fó sai informasaun no atividade CTP nian.
Diretor Jeral Komisaun Terras Propriedades (CTP), Lucas António da Costa hateten, komisaun Terras Propriedades (CTP) instituisaun foun ida ne’ebé foin iha portal website hodi fasilita CTP nia atividade no programa nian, ne’ebé dekreta lei Nu° 5/2020 ne’ebé ezize kondisoens liga ba komunikasaun ne’ebé tenke hakerek ho elektroniku.
“CTP hanesan instituisaun foun depois mak foin portal iha ne’ebé fasilita no ajuda komisaun nia servisu liu-liu relasaun ho publisidade nomos komunikasoens sira via elektroniku tantu iha rai laran nomos iha rai li’ur, tanba ne’e iha dekretu lei nu 05 /2020, ezize kondisoens balun liga ba komunikasoens ne’ebé tenke hakerek ho elektroniki inklui mós desisoens sira ne’ebé tenke iha elektroniku nian.” Dehan DJ Comissáo Terras Propriedades Lucas António da Costa (CTP) iha Ministeriu Justisa, segunda (07/07/2025)
Aleinde ne’e portal transferensia ne’e fasilita duni ba Komisaun Terras Propriedades (CTP) nia servisu satan iha ona era globalizasaun no era dijitakizasaun presiza duni komunikasoens ne’ebé ho via elektroniku, iha fulan Agostu 2024 hamutuk ho TIK Timor. IP halo reuniaun ida hodi ajuda Komisaun Terras Propriedades (CTP) ba portal ida ne’ebé propriu liu hodi fó sai informasaun liuhusi atividade CTP halo no tau iha portal CTP nian.
“Fulan Agostu 2024 ha’u ho Diretor ezekutivu Tik Timor iha reuniaun ida oinsá atu bele ajuda Komisaun Terras Propriedades iha portal ida ne’ebé propriu liu hodi bele fó sai informasoens ka atividade programa sira liu-liu hosting sira ne’ebé komisaun sira halo bele tau hela iha portal komisaun ne’e ninian.” Hatutan DJ Komisaun Terras Propriedades
Iha Fatin hanesan Diretor Ezekutivu Teknologia da Informasaun no Komunikasaun. Imprensa Públiku (TIK Timor.IP), Venansio Pinto hateten, portal Komisaun Terras Propriedades ne’ebé iha mundu agora adopta ona ho portal ne’ebé liu husi Website hodi asesu informasaun ba kualker atividade no programa ne’ebé instituisaun ne’e halo.
“Portal CTP ida ne’ebé ke iha mundu agora opta ona kualker informasaun, la presiza ba husu iha ne’eba maibé bele konsulta husi portal website no ema bele hatene ona atividade saida deit mak akontese iha Ministeriu ida ne’e.” Dehan Diretor Ezekutivu Teknologia da Informasaun no Komunikasaun. Imprensa Públiku (TIK Timor.IP), Venansio Pinto
Diretor TIK TIMOR.IP salienta katak espera iha futuru bele integra ona rede ne’ebé integradu ba rede intranet no la’ós ba internet, nune’e Ministeriu Justisa bele aselera lalais sistema integradu ne’e ba iha balkaun uniku nian, no hein hela Diresaun Nasionál Resistu Notariadu (DNRN) hodi halo komunikasaun ho liña integradu sira hodi labele uja VPN maibé ba li’ur bele uja VPN.
“Ha’u espera katak iha futuru ita bele integra ona rede ne’ebé integradu ba intranet la ba internet, ami hein hela husi notariadu para bele aselera lalais sistema integradu ne’e ba iha balkaun uniku tanba ami hein hela husi MAE iha fulan ida ne’e ita sei aselera iha Aileu maibé ami hein husi parte notariadu para atu bele halo komunikasaun liña integradu ne’ebé ke la presiza uza VPN ba li’ur bele uza VPN ida ne’e mak komitmentu TIK nian sen rezerva atu suporta ba Ministeriu Justisa.” Diretor Ezekutivu TIK Timor.IP, Venansio Pinto
Hatutan husi Ministru Justisa (MJ), Sérgio da Costa Hornai hateten, agora mundu modernu hakarak ou lakoi labele ses-aan husi teknolojia no informasaun.
“Ita presiza jestaun ita-nia aan ba iha situasaun modernu ka realidade ida ne’e, husi ita ida-idak no ba iha Instituisaun estádu nian, Pùbliku nomos Privadu sira para atu bele hatan ba fenomena, dezenvolvimentu, evolusaun no dinamika iha ita-nia sosiedade.” Dehan Ministru Justisa, Sérgio da Costa Hornai
Ministru Justisa informa tan, iha dizitalizasaun teknolojia informasaun ne’ebé sai hanesan prioridade ba iha programa Governu nian. moderniza atu trasmiti informasaun hotu-hotu ba iha komunidade liuhusi atividade sira ne’ebé presta sentifikamente moder informasaun estadu ninian ba iha komunidade para atu bele iha baze de dadus ida konsiladu.
“Ha’u hanoin ba iha teknolojia no informasaun ne’e importante tebes iha mundu modernu no mundu sosiedade agora. https nu’udar forma ida para atu halo artikulasaun atu bele hato’o mensajem produtu aktividade ne’ebé ita halo ba iha ita-nia komunidade sira kona-ba programa saida mak ita halo ona ba komunidade no atividade saida mak ita halo ona ba komunidade, nomos projétu saida mak ita atu halo para atu hatan ba ita-nia demanda prestasaun servisu, protoladu atu bele partilia informasaun sira ba iha komunidade para atu bele akompania ita-nia dinamika evolusaun nomos progresaun sira.” Informa Ministru Justisa, Sérgio da Costa Hornai
Hornai subliña liután, ko’alia kona-ba hosting dehan katak, sasan sira ne’e atu tau iha ne’ebé, ida tau iha terras propriedade para atu fasilita sira-nia servisu no ida atu dezerva ka asegura ninian sistema, atu asegura sistema sira ne’e tenke fó duni ita-nia Instituisaun Estadu mak atu halo posting.
Hosting ne’e nia objetivo katak, dokumentus ka informasaun sira mak ita iha tenke tau duni iha ita-nia Instituisaun estadu, tanba iha ona servisu nasionál ida ka Instituisaun estadu nian ne’ebé ita bolu Teknolojia informasaun no Komunikadaun (TIK) ne’ebé iha hela Ministériu Trasporte Komunikadaun ninian okos. Instituisaun ne’e bele halo para atu dezerva informasaun sira hotu-hotu liu-liu iha servisu sira ne’ebé kada Ministéiru ida-idak halo.
Reportajen :Domingas
Foto : Domingas

