Dili, 07 Outubru 2025 (Média Democracia) – Sekretária Estadu ba Igualdade hamutuk ho PNUD iha Timor-Leste, hala’o asina Nota Intendimentu (MoU) kona-ba Selu Igualdade Jéneru (Gender Equality Seal) ba haforsa Igualdade Jéneru iha aspetu hotu-hotu iha Timor-Leste. Asina akordu ne’e Média Democracia asesu husi pajina S.E.I, Tersa semana ne’e.
Sekretária Estadu ba Igualdade-SEI, Elvina Sousa Carvalho hateten, asina akordu ida-ne’e importante tebes tanba sei haforsa Governu Timor-Leste iha área krítiku haat hanesan Haforsa Kapasitasaun ba liña Ministériu sira kona-ba orsamentu responsivu ba jéneru, Haforsa Rede Revizaun Koñesimentu, Haforsa Informasaun, Komunikasaun no Teknolojia.
“Orsamentu responsivu ba jéneru mak ezersísiu polítiku no tékniku, tanba ne’e presiza aproximasaun transformativu ne’ebé integra perspetiva jéneru iha faze hotu-hotu siklu orsamentál nian iha kolesaun reseita ida-ne’ebé bele responde ba nesesidade ketak ba feto, mane, labarik-feto no labarik-mane sira-nian, polítika no programa Governu nian kontribui ho signifikativu ba redusaun dezigualdade jéneru.” Dehan Sekretária Estadu ba Igualdade-SEI, Elvina Sousa Carvalho
Sekretária Estadu ba Igualdade-SEI hatutan, liuhusi parseria ida-ne’e, S.E.I no UNDP, sei servisu hamutuk ho Liña Ministériu no Instituisaun Estadu sira hodi hametin sira-nia kapasidade hodi halo análize ba despeza no kolesaun reseita bazeia ba perspetiva jéneru nian.
“Ha’u nu’udar Sekretária Estadu ba Igualdade orgullu tebes atu promove inisiativa sira kona-ba sinál jéneru, ne’ebé oferese enkuadramentu inovativu no ida-ne’ebé bazeia ba rezultadu instituisaun sira atu avalia no hadi’a sira-nia dezempeñu kona-ba Igualdade Jéneru.” Hatutan Sekretária Estadu ba Igualdade-SEI
Sekretária Estadu afirma, iha tempu uluk Sekretaria Estadu ne’e fó ona prémiu jéneru ba Ministériu no Instituisaun sira ne’ebé dedika sira-nia servisu atu promove Igualdade Jéneru no empoderamentu feto nian.
“Introdús kona-ba Selu Igualdade Jéneru (Gender Equality Seal) ne’e, laos de’it rekoñesimentu maibé hanesan prosesu ne’ebé enkoraja Liña Ministériu no Instituisaun sira atu harii fatin servisu inkluzivu liu, adopta polítika sensivel ba jéneru no serve hanesan kampiaun ba mudansa iha sira-nia setór laran.
Sekretaria haktuir inisiativa ida-ne’e apoia kompromisu nasionál sira tuir Politika Nasional Jéneru no ita-nia obrigasaun ne’ebé luan liu tuir Objetivu sira Dezenvolvimentu Sustentavel nian, liuliu Objetivu 5 no CEDAW.
“Governu Timor-Leste halo ona esforsu importante ba igualdade jéneru, maibé sei iha barreira estruturál sira. Tanba ne’e, atu hetan mudansa transformativu presiza parseria forte, advokasia ne’ebé kontinua, no asaun konkreta.” Haktuir Sekretária Estadu ba Igualdade-SEI, Elvina Sousa Carvalho
Sekretária Estadu informa, Selu Igualdade Jéneru (Gender Equality Seal) nu’udar prosesu sertifikasaun ida, liuhusi Programa Nasoins Unidas ba Dezenvolvimentu (UNDP), ne’ebé rekoñese no insentiva organizasaun no instituisaun públiku sira atu integra prinsípiu igualdade jéneru iha sira-nia servisu tomak no atinje rezultadu ne’ebé bele sukat hodi avansa igualdade jéneru no empoderamentu feto sira-nian.
Esplika liután programa asina akordu ne’e sai hanesan plataforma aprendizajen ida hodi tulun organizasaun sira atu hadi’a estratéjia, rezolve lakuna jéneru nomos hatudu kompremisu maka’as ba padraun globál sira kona-ba igualdade jéneru nian iha Timor-Leste.
Reportajen : Nelfiano
Foto : Media S.E.I
