TL Fó Sai Matadalan Hodi Elimina Moras Lepra iha Tinan 2030

Dili, 16 Jullu 2025 (Média Democracia) – Timor-Leste lansa nia Roteiru Nasionál ba Zero Lepra 2025–2030 relasiona ho planu importante ida-ne’e hakarak halakon moras-lepra iha rai laran, moras infesioza ida ne’ebé tuan liu iha mundu, atividade ne’e hala’o iha Hotel Novu Turismu Dili, Sesta Feira semana kotuk.

Reprezentante OMS ba Timor-Leste, Arvind Mathur hateten planu ne’e uza aprosimasaun oioin atu buka ativu kazu sira, fó ai-moruk preventivu ho naran “Single Dose Rifampicin” (SDR) iha área sira ne’ebé iha kazu barak no fó formasaun ba traballadór saúde sira hodi jere pasiente sira no prevene defisiénsia sira.

“Nasaun ne’e estabelese ona objetivu sira ne’ebé klaru atu hapara propagasaun lepra nian iha tinan 2028 no halakon kompletamente iha tinan 2030.” Dehan Reprezentante OMS ba Timor-Leste, Arvind Mathur

Nia hatutan parte xave ida husi planu mak uza sistema foun ida, Vijilánsia Integradu Bazeia ba Kazu (ICBS-TL), ne’ebé ajuda akompaña kazu lepra sira iha tempu reál, nune’e laiha ida mak lakon, nune’e mós destaka nesesidade atu kombate estigma no diskriminasaun hasoru ema sira ho moras-lepra.

Iha fatin hanesan, Elisabeth Leto Mau Diretora Jerál Kuidadu Saúde Primária hateten, lansamentu ne’e Governu iha kompromisu tomak atu kombate moras lepra no kazu foun hatudu moras ne’e sei da’et hela, tanba ne’e atu atinji kazu zero sei presiza servisu iha tempu naruk no kooperasaun entre setór oioin.

“Programa ne’e sei foka uluk ba área sira ho kazu barak liu hanesan Munisipiu Baucau, Bobonaro, Dili, Manatuto no RAEOA. Área sira ne’e sei hahu fó aimoruk preventivu iha tempu badak, liu-liu tanba aimoruk ne’e sei prazu iha fulan Dezembru. “Ita tenke atua lalais ho OMS nia apoiu.” Dehan Elisabeth Leto Mau, Diretora Jerál Kuidadu Saúde Primária

Nia afirma relasiona ho programa ida ne’e sei lao komesa husi Munisípiu hanesan Baucau, Bobonaro, Dili, Manatuto no Rejiaun Administrativu Espesila Oe-cusse Ambeno, nune’e hodi fahe aimoruk preventiva ba ema sira ne’ebé afeita ona ho moras lepra.

Iha sorin seluk Dotora  Moras Lepra, Vivek Lal hateten, husi Programa Lepra Globál OMS nian, OMS SEARO no parseiru sosiedade sivíl sira mós ajuda forma roteiru ida ne’e. tanba OMS servisu besik ho Ministériu Saúde hodi kria planu ne’e.

Organizasaun Mundial Saude OMS sei kontinua apoia nasaun hotu-hotu ne’ebé servisu atu atinji objetivu 2030, hakotu moras lepra, prevene defisiénsia no hapara estigma.” Dehan Dotora  Moras Lepra, Vivek Lal

Nia informa moras Lepra bele kura, maibé bainhira tarde atu deteta, tratamentu ba kazu sira ho tarde no estigma ne’ebé la’o hela halo progresu la’o neineik. Roteiru sei aselera atu buka kazu sira, hadi’a “contact tracing” no asegura katak pasiente sira remata sira-nia tratamentu. Matadalan sira tratamentu nian sei atualiza no apoiu ba ema sira ne’ebé afetadu sei esplora nafatin.

Esplika liután liga ba workshop ne’e hahú ho esforsu sira atu liga planu lepra ida-ne’e ho programa saúde sira ne’ebé luan liu iha inisiativa Pakote Integradu Saúde (PIS) nia okos. Aleinde ne’e programa sei hala’o iha Munisípiu Baucau, Bobonaro, Dili, Manatuto no RAEOA hodi fahe aimoruk diretamenta ba ema ne’ebé afeita ona moras lepra.

Reportajen : Nelfiano

Foto : Nelfiano

Tinggalkan Balasan

Alamat email Anda tidak akan dipublikasikan. Ruas yang wajib ditandai *