Kuala Lumpur, 11 Jullu 2025 (Média Democracia) – Durante sesaun retiru fechada Ministru Negósiu Estranjeiru ASEAN, Ministru Negósiu Estranjeiru Malázia, Honourabel Dato’ Seri Utama Haji Mohamad bin Haji Hasan anunsia katak, adezaun formal nasaun Timor-Leste nian ba ASEAN marka ona ba loron 26 fulan outubru tinan ne’e iha simeira Xefe Estadu no Xefe Governu ba dala 47 ne’ebé sei hala’o iha outubru 2025.
Iha Deklarasaun ne’e transmite husi Ministru Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun, Bendito Freitas hafoin partisipa iha retiru fechada ne’ebé lidera husi Ministru Negósiu Estranjeiru Malázia enkuantu Prezidente ASEAN 2025, Honourabel Dato’ Seri Utama Haji Mohamad bin Haji Hasan, iha Sentru Konvensaun Kuala Lumpur, Malázia.
Ministru Bendito klarifika, polémika kona-ba pozisaun Myanmar nian ne’e sei la fó impaktu ba Timor-Leste nia adezaun ba ASEAN, bazeia ba desizaun ne’ebé foti ona husi líder sira iha simeira ASEAN ba dala 46 iha fulan maiu liubá mak desizaun final ne’ebé tenki kumpre.
“Atu informa mós ba maluk sira katak, loron 26 fulan outubru ne’e ita formalmente sai membru plenu ASEAN iha ona desizaun polítika ne’ebé foti husi líder sira ASEAN nian iha simeira ba dala 46, tanba ne’e, enkontru MNE ba dala 58 ne’e reafirma katak, desizaun líder sira-nian ne’e final ita hotu-hotu atu kumpre de’it preparasaun téknika ba Timor-Leste nia adezaun plena.” Dehan Ministru Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun, Bendito Freitas
MNEK haktuir, retiru ne’e marka mós prezensa husi Reprezentante Myanmar nian no hato’o katak, sira la blokeia Timor-Leste tama ASEAN, maibé husu Ministru Negósiu Estranjeiru Timor-Leste atu hakerek karta ba Ministru Negósiu Estranjeiru Myanmar hodi reitera nasaun rua nia kooperasaun bilateral.
“Tanba ne’e parte Myanmar hato’o kedas katak, ami la blokeia, ami sei kumpre liuhusi prosedimentu internu kona-ba desizaun ne’ebé ligasaun ba Timor-Leste nia situasaun, delegasaun Myanmar husu para MNEK Timor-Leste hakerek karta ida ba sira-nia MNE iha Myanmar para atu reforsa tan ita-nia kooperasaun no boa-vontade atu servisu hamutuk iha parseria ba futuru.” Informa Ministru Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun
Durante retiru Ministru Negósiu Estranjeiru Singapura, Vivian Balakhrisnan mós foti kestaun ne’e ho sériu tebes hodi subliña kona-ba impaktu integrasaun rejionál no situasaun Timor-Leste nian iha rejiaun inklui mós iha aspetu relasaun kulturál no relasaun entre ema ho ema.
“Ministru (Vivian Balakhrisnan) mós ko’alia forte katak, labele tan de’it prinsípiu la interferénsia husi nasaun ida-ne’ebé, dalaruma tanba kestaun umanitáriu ou demokrátiku no direitu nian sai fali hanesan refen ida atu blokeia Timor-Leste ninia kandidatura ba ASEAN.” Hatutan Ministru Negósiu Estranjeiru Singapura, Vivian Balakhrisnan
Ministru Bendito Freitas hateten, depois de remata Enkontru Ministeriál ASEAN ne’e, sei hakerek karta ba nia omólogu Ministru Negósiu Estranjeiru Myanmar liuhusi Reprezentante Myanmar nian hodi haforsa kooperasaun bilaterál entre nasaun rua.
Reportajen : Media MNEK
Foto: Media Officer MNEK